Son zamanlarda etrafımızda pek çok farklı gıdanın üretiminin yapıldığını görüyoruz. Hemen hemen tüm gıdaların üretiminde en az bir adet depo kullanılmaktadır. Bu açıdan baktığımızda gıda temasına uygun depolar polietilen ve paslanmaz çelik kullanılarak üretilen depolardır. Ancak neden polyester kullanılarak üretilen depolar gıda üretimi için kullanılamıyor? Bizler de bunu araştırdık ve bu makalemizde polyesterin neden gıdaya uygun olmadığını ele aldık.
Ülkemizin pek çok farklı yerinde, pek çok farklı depo modeli, farklı kullanım amaçları doğrultusunda kullanılmaktadır. Bu açıdan baktığımızda polyester depo modelleri gıda temasına uygun değildir. Bu hususta genellikle daha uygun fiyatlı olduğu için polietilen kullanılarak üretilen depolar kullanılmaktadır. Bu konuda her iki malzeme de petrol türevi olmasına rağmen, gıdaya uygunluk açısından fark yaratan unsur kimyasal yapıları ve katkı maddeleridir.
Polietilen: Bu malzeme kimyasal olarak inert yani tepkisiz bir plastiktir, gıdaya temas ettiğinde hiçbir madde salmaz, bu yüzden FDA ve EU 10/2011 gibi uluslararası standartlarla gıda temasına uygun kabul edilir.
Polyester: Özellikle doymamış polyester reçine üretiminde katalizör ve sertleştirici gibi reaktif kimyasallar kullanılır. Bu maddeler zamanla gıdaya geçiş yapabileceği için gıda teması için güvenli kabul edilmez.
Ülkemizin pek çok farklı yerinde polietilen kullanılarak üretilen depolar kullanılmaktadır. Ancak bu depolar özellikle gıda üretimi ve depolaması konusunda çok fazla tercih ediliyor. Nitekim polietilen kullanılarak üretilen depolar oldukça uygun fiyatlı olmasının yanında gıda temasına uygun depolardır. Bu sebeple 5 ton yatay polyester depo modelleri yerine polietilen kullanılarak üretilen depolar tercih edilmektedir. Nitekim polietilen küresel çapta gıda teması güvenliğine sahip bir malzeme olarak tanınmaktadır.
Polietilen malzemeye olan bu uluslararası kabul, malzemenin kendine özgü kimyasal yapısına ve katı uluslararası düzenlemelere uyumuna dayanır. Bir üreticinin gıda temasına uygun polietilen kullandığını beyan edebilmesi için, kullanılan hammaddenin FDA veya EU 10/2011 listesinde onaylı olması, bazı testlerden geçilmesi ve akredite laboratuvar raporları sunulması gerekir. Üreticiler bu uygunluğu genellikle FDA Food Grade Certificate veya EU 10/2011 Declaration of Conformity yani uygunluk beyanı belgeleriyle kanıtlar.
Polietilenin gıda temasına uygunluğu, kimyasal olarak tepkisiz ve sıkı uluslararası sertifikasyon süreçleri sayesinde dünya genelinde güvenle kullanılmasını sağlamaktadır Polietilen malzeme olarak, özellikle yüksek yoğunluklu polietilen ve düşük yoğunluklu polietilen kimyasal olarak kararlı ve tepkisiz bir polimerdir. Bu temel özellik, sayesinde bu malzeme kullanılarak üretilen depo gibi bir araç veya gerecin gıdayla temas ettiğinde hiçbir maddeyi gıdaya geçirmemesini sağlıyor. Polietilenin gıda ile temasında güvenliğini sağlayan diğer faktörlere baktığımızda ise kokusuz ve tatsız olması, çözünmez ve su veya yağ içinde bozulmaz olması, bakteri üretmeyen ve hijyenik olması yer alıyor.
Polietilen kullanılarak üretilen pek çok araç gereç gıda üretiminde kullanılmaktadır. Buna polietilen kullanılarak üretilen depolar da dahildir. Çünkü polietilenin gıda temasına uygunluğu, ülke veya bölgeye özgü standartlarla yasal olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, özellikle içme suyu sistemlerinde kullanılan polietilen için NSF/ANSI 61 standardı da uluslararası geçerliliğe sahiptir ve polietilen bu testlerden geçerek içme suyu temasına uygunluğunu kanıtlar. Sizler de hemen bu depolardan birini satın alıp, gıda üretimi için kullanabilirsiniz.
Dünya çapında en yaygın kabul gören iki büyük düzenleyici çerçeve bulunmaktadır. Bu standartlardan bir tanesini Avrupa Birliğine, diğeri ise Amerika Birleşik Devletleri’ne aittir. Bu standartlara dayanarak polietilen malzemenin genel olarak gıda temasına uygun olduğunu söyleyebiliriz. Bu sebeple polietilen kullanılarak üretilen depolar gıda üretimi kapsamında çok fazla kullanılmaktadır. Bu standartların ayrıntısı ise aşağıdaki gibidir.
EU No 10/2011 kapsamında gıda temasına uygun polimerler arasında açıkça yer alır. Bu yönetmelik, gıdaya geçiş sınırlarını ve test yöntemlerini kesin olarak belirler. Türkiye'de de bu AB yönetmeliği, Türk Gıda Kodeksi tarafından uyumlu şekilde uygulanmaktadır.
FDA, Polimerleri düzenlemesi aracılığıyla yüksek yoğunluklu polietilen ve düşük yoğunluklu polietilenin gıda ile temasını onaylamıştır. Polietilen, bu düzenlemede gıda ile temasa uygun olarak listelenmiştir.